Kuyu ve Sarkaç - Yakîn Tiyatro - Yakîn Sahne

Yakîn Tiyatro, Morgue Sokağı Cinayeti ile başladığı Edgar Allan Poe diyalogunu, yazarın belki de en klostrofobik metinlerinden biri olan "Kuyu ve Sarkaç" ile daha da derinleştiriyor. Poe'nun zihinsel işkenceyi, deliliğin sınırlarında gezinen bilinci ve umudun en amansız anlarda bile sönmeyen titrek ışığını anlattığı bu zorlu metin, akrobatik tiyatronun fiziksel diliyle yeniden yorumlanarak seyirci karşısına çıkarıldı. Bizler de 3 Eylül Çarşamba akşamı, bu nadir rastlanacak cüretkar deneyime tanıklık etmek için Yakîn Sahne'deki yerlerimizi aldık. Oyunun ardından zihnimizde ve bedenimizde bıraktığı sarsıcı etkiyi, yaratıcı ekiple birlikte felsefi bir sorgulamaya dönüştürdük.

"Oyun, idam mahkûmlarını işkence ederek öldürmek üzere tasarlanmış bir zindanda geçer. Kurban çeşitli işkence yöntemlerinden “Hayatta Kalma Ümidi” ile kurtulmaya çalışmaktadır. Ümit, kurbanı hayatta tutarken işkencenin de acısını artırmaktadır."

Sohbetimize, metni uyarlayan ve yöneten Öncü Alper'in zihnindeki Poe imgesini anlayarak başladık. Alper için Poe, sadece bir gotik edebiyat ustası değil, aynı zamanda insan ruhunun en karanlık dehlizlerine inmekten çekinmeyen bir kaşif. "Kuyu ve Sarkaç"ı her zaman tek kişilik bir varoluş mücadelesi olarak sahneye aktarma arzusunu anlattı. Bu arzu, Yakîn Tiyatro'nun sanatsal kimliğiyle de örtüşüyordu: Zorlayıcı, bedensel ve sınırları zorlayan işler üretmek. Hacettepe Drama Topluluğu'ndan gelen bu fiziksel tiyatro birikiminin, Plastik Kelimeler ile başlayıp Çürüme ve Körler gibi oyunlarla devam eden bir arayışın parçası olduğunu belirtti. Kuyu ve Sarkaç'ın yaratım sürecinin beklediklerinden çok daha çetin geçtiğini, Poe'nun her bir kelimesinin yarattığı dehşet hissini, akrobatik hareketlerin tasarımına "söz söz" işlediklerini ifade etti. Bu, metnin psikolojik ağırlığının, bedenin fiziksel sınırlarıyla sınandığı bir süreçti.

Bu bedensel sınavın merkezindeki isim, şüphesiz oyuncu Serkan Kavaklı'ydı. Kavaklı'nın performansı, salt bir akrobatik yetkinliğin çok ötesinde, acı çeken bir bedenin ve direnen bir zihnin kusursuz bir birleşimiydi. İspanya'da aldığı eğitimlerin kazandırdığı beden farkındalığını, Poe'nun karakterinin yaşadığı her bir hezeyanı, her bir korku anını ve her bir umut kırıntısını seyirciye doğrudan hissettiren bir araca dönüştürmüştü. Öncü Alper ile kurdukları yaratıcı ortaklık ve sahnede tek başına olmanın omuzlarına yüklediği devasa sorumluluk üzerine konuştuk. Kavaklı'nın sahnedeki varlığı, bir oyuncunun kolay kolay altından kalkamayacağı bir performanstı; çünkü o, sadece bir rolü oynamıyor, aynı zamanda Poe'nun metnini kendi bedeniyle yeniden yazıyordu.

Ancak sohbetimizin odağı, bir noktadan sonra oyundan çıkarak doğrudan metnin ve yazarın kalbine, yani "Umut" kavramına yöneldi. Poe'nun umudu, aydınlık ve naif bir bekleyiş değildir. Onun umudu, en dipsiz kuyuda, bilincin yok oluşuna saliseler kala bile hesap yapmaya devam eden aklın inatçı direnişidir. Sarkaçın her bir salınımını hesaplayan, kurtuluş için en akıl dışı planlara sarılan o rasyonel zihin, Poe'nun karanlığa karşı sunduğu tek savunmadır. İşte bu noktada yazarın anlattığı, yönetmenin yorumladığı, oyuncunun bedenleştirdiği ve seyircinin hissettiği "umut" üzerine katmanlı bir tartışma yürüttük. Dekorun yarattığı sıkışmışlık hissi, ışığın ve sesin birer işkence aracına dönüşmesi gibi teknik unsurların, bu felsefi zemini nasıl beslediğini ve daha nelerin mümkün olabileceğini konuştuk.

Yakîn Tiyatro'da bir oyun izleyip ekibiyle sohbet etmek, bizim için bir izleme eyleminin ötesinde, tiyatroyu düşünsel bir alan olarak deneyimlemek anlamına geliyor. Konuşmaktan, tartışmaktan ve eserlerinin derinliklerine inmekten keyif alan bu değerli ekiple karşılaşmak, bizler için büyük bir şans. Zihnimizi ve algımızı zorlayan bu etkileyici oyun ve sonrasındaki ufuk açıcı sohbet için Yakîn Tiyatro'ya yürekten teşekkür ederiz. Eğer siz de birbirine benzeyen tek kişilik oyunlardan sıkıldıysanız muhakkak "Kuyu ve Sarkaç"a şans vermelisiniz.